Menfi Tespit Davası Nedir?
Tanım ve Amacı
Menfi tespit davası, borçlu olmadığını iddia eden kişinin, alacaklıya karşı açtığı ve borçlu olmadığının tespit edilmesini amaçlayan bir davadır. Uygulamada en çok icra takibi başlatıldığında, borçlu olmadığını düşünen kişinin başvurduğu bir hukuki yoldur.
Örneğin; gerçekte borcu olmayan bir kişi hakkında senet düzenlenmişse, haksız yere icra takibi yapılmışsa ya da ödenmiş bir borç için tekrar takip başlatılmışsa, borçlu menfi tespit davası açarak borçlu olmadığını ispatlayabilir.
Hukuki Dayanak
-
İcra ve İflas Kanunu m. 72: Menfi tespit ve istirdat davalarını düzenler.
-
Türk Borçlar Kanunu: Genel borç ilişkileri ve ispat kuralları.
-
HMK m. 106: Tespit davası niteliği.
Dava Şartları
-
Hukuki Yararı Bulunmak
Borçlunun gerçekten borçlu olmadığının tespit edilmesine ihtiyaç olmalı.-
Borçlu olmadığını ispatlamak isteyen kişi dava açabilir.
-
Alacaklı, borçlunun borçlu olduğunu ispatlamak zorundadır.
-
-
İcra Takibinden Önce veya Sonra Açılabilir
-
Takipten önce açılırsa, icra takibine hazırlık amacı taşır.
-
Takipten sonra açılırsa, icranın haksız olduğunu ortaya koyar.
-
-
Teminat Gösterilmesi
-
İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında borçlu, takibin durması için %15 teminat yatırmak zorundadır.
-
Aksi halde takip devam eder.
-
Yargıtay Uygulaması
-
“Menfi tespit davası, borçlunun gerçekten borçlu olmadığını ispat etmesi için açılır. Alacaklı, alacağını hukuka uygun belgelerle ispat edemediği sürece, davacının borçsuz olduğunun tespitine karar verilir.”
-
“Takipten sonra açılan menfi tespit davasında, takibin durması için %15 teminat yatırılmadıkça, icra takibi devam eder. Bu durum, davacının dava açma hakkını ortadan kaldırmaz.”
-
“Borca ilişkin senedin gerçekte bedelsiz olduğu ispatlandığında, menfi tespit davası kabul edilir.”
Menfi Tespit Davasının Uygulamada Önemi
-
Borçlunun haksız yere borçlu görünmesini engeller.
-
Bankalar nezdinde kara listeye düşmesini önler.
-
İcra takibinin durmasıyla mallar üzerindeki haciz baskısını kaldırır.
-
Borcun olmadığı kesinleşirse, borçlu haksız icra nedeniyle tazminat davası da açabilir.
Sonuç
Menfi tespit davası, borçlunun haksız yere borçlu gösterilmesini önleyen koruyucu bir dava türüdür.
Ancak bu dava, teknik bilgi ve delil stratejisi gerektirdiği için, mutlaka bir avukat aracılığıyla takip edilmelidir.
Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçiniz.
