İtirazın İptali Davası Nedir? Usulü, Şartları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

20 Görüntüleme 31 Temmuz 2025, 09:02

Giriş

İcra takibine borçlu tarafından yapılan itiraz, alacaklının takibe devam edebilmesi için genel mahkemelerde bir itirazın iptali davası açmasını gerektirir. Bu dava, özellikle ticari alacaklarda ve adi yazılı sözleşmelere dayalı icra takiplerinde sıkça karşımıza çıkar. Alacaklının alacağını tahsil edebilmesi için hem hukuki hem de şekli şartları dikkatle değerlendirmesi gerekir.

1. İtirazın İptali Davası Nedir?

İcra ve İflas Kanunu’nun 67. maddesi uyarınca, borçlunun itirazı ile duran ilamsız takibe karşı, alacaklı tarafından açılan davaya itirazın iptali davası denir. Bu dava, alacağın varlığının genel mahkemede ispatına dayanır.

Amaç: Borçlunun haksız itirazının ortadan kaldırılması, takibin kaldığı yerden devam etmesi ve %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesidir.

2. Dava Şartları

İcra takibine itiraz edilmiş olmalıdır.
Takip dayanağı ilam veya kambiyo senedi olmamalıdır (çünkü bu hâllerde itirazın iptali değil, itirazın kaldırılması ya da genel mahkemede menfi tespit/borçtan kurtulma davası açılır).
Takip konusu borç muaccel olmalıdır.
Alacaklı, itiraz tebliğinden itibaren 1 yıl içinde itirazın iptali davasını açmalıdır.

3. Görevli ve Yetkili Mahkeme

Görevli mahkeme: Genel kural olarak asliye hukuk mahkemesi; eğer ticari işten kaynaklanıyorsa asliye ticaret mahkemesi.
Yetkili mahkeme: Borçlunun yerleşim yeri mahkemesidir. Ancak sözleşmede yetki anlaşması varsa orası da yetkili olur.

4. Dava Süreci ve İspat Yükü

Davacı (alacaklı), borcun varlığını ispatla yükümlüdür.
Davalı (borçlu), borca veya imzaya itiraz etmişse, bunu çürütecek deliller sunmalıdır.
Delil olarak fatura, sözleşme, tanık, banka kayıtları, yazışmalar kullanılabilir.

5. Dava Sonucu

Mahkeme, davayı kabul ederse:

Takip geçerli sayılır, devam eder
Borçlunun itirazı iptal edilir
Borçlu haksız çıkarsa %20 oranında icra inkar tazminatına hükmedilir

6. Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

a) Tazminat Talebi:

İİK m. 67/2 gereği, haksız itiraz halinde borçludan %20’den az olmamak üzere inkar tazminatı istenebilir. Ancak bunun talep edilmesi gerekir; mahkeme resen karar veremez.

b) Kısmi Dava Açılabilir mi?

Evet, Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre itirazın iptali davası kısmi olarak da açılabilir. Ancak bu durumda yalnızca talep edilen kısmın ispatı aranır ve takip de o ölçüde devam eder.

Yargıtay
"Alacaklının, icra takibine yapılan itiraz üzerine açtığı davada kısmi dava açmasında hukuki bir engel bulunmamaktadır."

c) Zamanaşımı:

İcra takibine yapılan itirazdan itibaren 1 yıl içinde açılmazsa, alacaklı yeniden icra takibi yapabilir ancak önceki takibe dayalı haklar sona erer.

7. Yargıtay Kararları ile Destek

"Davacı alacaklı, takibe yapılan itirazın haksız olduğunu ispatladığından, icra inkar tazminatına hükmedilmesi isabetlidir."

"İtirazın iptali davasında takip dayanağının ticari ilişkiye dayanması nedeniyle davanın asliye ticaret mahkemesinde görülmesi gerekirken, asliye hukuk mahkemesinde görülmesi bozmayı gerektirmiştir."

8. Sonuç

İtirazın iptali davası, icra hukukunun uygulamada en sık başvurulan yargı yollarındandır. Takibin itirazla durması alacaklının aleyhine olsa da, doğru strateji ile ispat gücü yüksek delillerle açılacak bir dava, alacağın hızla tahsil edilmesini sağlayabilir.

Bu nedenle itirazın iptali davası açılırken;