İCRA MEMUR MUAMELESİNİN ŞİKÂYETİ
1. Giriş
İcra ve İflas Hukuku’nda, icra dairesinde görevli memurların yaptığı işlemler veya yapmadığı işlemler, doğrudan tarafların hak ve menfaatlerini etkiler. İcra memurları, kanunda öngörülen şekilde ve yetkileri çerçevesinde işlem yapmakla yükümlüdür. Ancak bazen bu işlemler, kanuna aykırı olabilir ya da hiç yapılmayabilir. Bu durumda, ilgililerin başvurabileceği hukuki yol **“icra memur muamelesinin şikâyeti”**dir.
2. Hukuki Dayanak
İcra memur muamelesinin şikâyeti, İcra ve İflas Kanunu (İİK) m. 16-18 hükümlerine dayanmaktadır.
İİK m. 16/1 uyarınca:
“Kanuna muhalif olan veya hadiseye uygun bulunmayan yahut hakkın yerine getirilmesini engelleyen veya geciktiren icra dairesi işlemlerine karşı, ilgililer icra mahkemesine şikâyette bulunabilirler.”
Bu hükümden anlaşılacağı üzere, şikâyet hem hukuka aykırılık, hem hakkın yerine getirilmesini engelleme, hem de geciktirme hâllerinde başvurulabilecek bir yoldur.
3. Şikâyet Sebepleri
İcra memur muamelesinin şikâyeti üç ana nedenle yapılabilir:
-
Kanuna Aykırılık
-
İcra memurunun kanunda öngörülmeyen bir işlem yapması
-
Kanunda açıkça yasaklanan bir işlemi yapması
-
Örneğin; süresi dolmadan haciz yapılması, usulsüz tebligat, yetkisiz haciz işlemi
-
-
Hadiseye Uygun Olmama
-
Somut olayın koşullarına uymayan işlem yapılması
-
Örneğin; borçlunun ödeme taahhüdü vermesine rağmen hemen satış işlemlerine başlanması
-
-
Hakkın Yerine Getirilmesini Engelleme veya Geciktirme
-
Memurun işlem yapmaktan kaçınması
-
Gereksiz yere bekletmesi
-
Örneğin; haciz talebinin haklı bir neden olmaksızın yerine getirilmemesi
-
4. Şikâyet Süresi
İİK m. 16/2 gereği:
-
Kanuna aykırı işlemlere karşı 7 gün içinde şikâyet edilir.
-
Süre, işlemin öğrenildiği tarihten itibaren başlar.
-
Süresiz şikâyet: Bazı hâllerde şikâyet süresiz olarak yapılabilir. Özellikle kamu düzenine aykırı işlemler (ör. yetkisiz icra takibi, kesinleşmemiş ilamın infazı) bu kapsamdadır.
5. Görevli ve Yetkili Mahkeme
Şikâyet, icra mahkemesine yapılır.
-
Yetki, şikâyet konusu işlemi yapan icra dairesinin bulunduğu yer icra mahkemesindedir.
6. Şikâyetin Tarafları
-
Şikâyet eden: Alacaklı, borçlu veya işlemlerden doğrudan etkilenen üçüncü kişi
-
Şikâyet olunan: İcra dairesi (memur işlemini temsil eden kurum)
7. Yargılama Usulü
-
Şikâyet, basit yargılama usulü ile görülür.
-
Mahkeme, genellikle dosya üzerinden karar verir ancak gerektiğinde duruşma açabilir.
-
Karar kesindir; istinaf veya temyiz yolu kapalıdır. Ancak kesin hüküm niteliğinde olmadığından yeni delil veya işlemle tekrar şikâyet mümkündür.
8. Sonuçları
-
Şikâyet haklı bulunursa, icra memurunun işlemi iptal edilir veya hiç yapılmamış sayılır.
-
İşlem yapılmamışsa, icra dairesine işlem yapma talimatı verilir.
-
Şikâyet reddedilirse, icra işlemi devam eder.
9. Yargıtay Kararlarından Örnekler
"İcra memurunun haciz talebini haklı bir neden olmaksızın yerine getirmemesi, hakkın yerine getirilmesini engelleyen işlem niteliğindedir. Bu nedenle şikâyet kabul edilmelidir."
"İcra dairesince yetki alanı dışında haciz yapılması açıkça kanuna aykırıdır. Bu nedenle süresiz şikâyet mümkündür."
10. Sonuç
İcra memur muamelesinin şikâyeti, icra işlemlerinde hukuka aykırılığın giderilmesini sağlayan önemli bir kanun yoludur. Bu yolun etkin kullanılması, hem tarafların haklarının korunması hem de icra sisteminin sağlıklı işlemesi açısından büyük önem taşır.
Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçiniz.
